In Ledi-Geraru, Afar, Ethiopië, werd een linker kaak met vijf tanden, LD 350-1, gevonden die een aantal kenmerken heeft die overeenkomen met latere vondsten van Homofossielen. De kiezen waren iets ranker dan bij Australopitheken, de voorkiezen symmetrisch en de kaak was gelijkmatig geproportioneerd. Maar de primitieve, achteruit hellende kin was archaïsch. De kaak is ca. 2,8 M jaar oud. “De Ledi-kaak helpt de evolutionaire kloof tussen Australopithecus en vroege Homo te verkleinen,” zegt William Kimbel. “Het is een excellent geval van een overgangsfossiel in een kritieke periode in de menselijke evolutie.” 3 miljoen jaar geleden leefde Australopithecus afarensis, waarbij ‘Lucy’ hoort, in de nabijgelegen Ethiopische site van Hadar. 2,8 miljoen jaar geleden werd het klimaat droger in Oost-Afrika. Toenmalige zoogdieren leefden meer en open habitats zoals graslanden en lage struiken dan oudere habitats. In 1994 werd in Hadar, Ethiopië, een onderkaak van Homo gevonden, AL 666-1. Ze was 2,3 miljoen jaar oud en had de kenmerkende boog van een menselijke kaak maar toch kon niet ingedeeld worden bij bijvoorbeeld Homo habilis of Homo Rudolfensis. In de omgeving van deze vondst werden wel stenen werktuigen gevonden. Het is de oudste vondst van werktuigen en overblijfselen van de soort Homo. Nieuw onderzoek op een oud fossiel Een team o.l.v. Fred Spoor slaagde er in om versplinterde de kaak van OH 7, de oorspronkelijk eerste Homo habilis, 1,8 M jaar oud, gevonden in Olduvai, Tanzania, in 1961, virtueel terug samen te stellen. De oudste stenen werktuigen komen uit Olduvai. Ze zijn 2,6 miljoen jaar oud. De auteurs van de studie schrijven dat deze kaak “Merkwaardig primitief is, met een lange en smalle tandheelkundige arcade die meer vergelijkbaar is met die van Australopithecus afarensis dan met de daarvan afgeleide parabolische arcades van Homo sapiens of Homo erectus. Zij komt niet overeen met het gebit van fossielen die bij Homo rudolfensis ingedeeld werden, noch met AL 666-1, dat een half miljoen jaar ouder is.’ Zij besloten dat de variatie van het gebit van vroege mensen wijst op het gelijktijdig bestaan van meerdere mensentypes.
Dit team reconstrueerde ook het hersenvolume van OH7, een kind met een geschatte inhoud van 363 cc. Men verwachtte toen dat het als volwassene een herseninhoud van ca. 600 cc zou gehad hebben. Het nieuwe onderzoek kwam tot het besluit dat de herseninhoud van het kind aanzienlijk meer was dan 363 cc en zou gegroeid zijn tussen 729 en 824 cc bij een volwassen individu. De vondst van een nieuwe kaak van een zeer vroege mens of misschien een late voorloper maakt de complexiteit van de menselijke origines groter. Er valt nog heel wat te ontdekken. Dr. Marc Vermeersch, marc.vermeersch@gmail.com
Een overzicht van de eerste mensen en hun voorlopers staat in ‘van Pan tot Homo sapiens’ (2014) van p. 99-111. OH7 wordt besproken op pagina 102 en 104. Verkrijgbaar in elke goede boekhandel.
Bronnen Brian Villmoare, William H. Kimbel, Chalachew Seyoum, Christopher J. Campisano, Erin Dimaggio, John Rowan, David R. Braun, J. Ramon Arrowsmith, Kaye E. Reed. Early Homo at 2.8 Ma from Ledi-Geraru, Afar, Ethiopia. Science, March 4, 2015. DOI: 10.1126/science.aaa1343